Kluska jagodowa
Udostępnij

Gastronomia Karkonosze

1) Karkonoskie „Kyselo“

- typowa dla Karkonoszy i przedgórza zupa wykonana na bazie kwasu chlebowego (trochę podobna do żurku). Spróbować jej można w prawie każdej karkonoskiej restauracji.

Przepis:

  • 200 g kwasu chlebowego
  • 50 g masła
  • 10 g suszonych grzybów (lub 100 g świeżych)
  • 1 cebula
  • 4 jajka
  • 0,5 szklanki śmietany
  • 500 g ziemniaków
  • sól
  • kminek
  • 1 litr wody

Kwas chlebowy (można go kupić – jest gęsty, nie tak jak polski zakwas) zalać letnią wodą, rozbełtać, posolić, dodać kminku i wywaru z namoczonych grzybów, dodać także pokrojone grzyby. Gotować pomału ok. pół godziny. Drobno pokroić i usmażyć na maśle cebulę a na niej jajecznicę (niezbyt wymieszaną). Dodać do zupy. Wszystko zmieszać, dodać śmietany, doprawić do smaku. Do gotowej zupy przy podawaniu dodać obrane i przekrojone na pół ziemniaki ugotowane w mundurkach.

Krkonošské kyselo

2) Karkonoskie „Sejkory“

- „sejkory“, czyli „sikory“. Jest to regionalny rodzaj placka ziemniaczanego, bardzo popularny na różnego rodzaju uroczystościach i jarmarkach, pieczony bezpośrednio na płycie. W przeszłości jadało się sejkory bardzo często, zwłaszcza w biedniejszych warstwach społecznych, składają się bowiem z  łatwo dostępnych produktów.

Przepis:

  • 1 kg ziemniaków
  • 20 ml mleka / lub mniej (mleka, dodaje się tylko, żeby ciasto nie ściemniało)
  • 2 jajka
  • 150 g mąki tortowej
  • 3 ząbki czosnku
  • 2 łyżeczki majeranku
  • pieprz mielony
  • sól
  • smalec lub masło

Ziemniaki obrać i umyć, następnie drobno zetrzeć i odlać powstały płyn. W odrobinie mleka rozbełtać jajka, dolać do ziemniaków. Dosypać mąki, pieprzu i majeranku, następnie utrzeć czosnek z solą, dodać do masy. Wszystko dokładnie wymieszać. Na bardzo rozgrzaną teflonową patelnię nakładamy trochę ciasta, formując placek łyżką. Szybko opiekamy z obu stron. Przed podaniem sejkory pocieramy smalcem lub oblewamy roztopionym masłem.

Houbový Kuba

3) Karkonoski houbový (grzybowy) Kuba, Houbanec, Hubník

- Bożemu Narodzeniu najlepiej do twarzy w tradycji. A staroczeska potrawa zwana „houbový Kuba“, czyli „grzybowy Kuba“, bez wątpienia należy do tradycji. W Wigilię można nie jeść obiadu, a potem niecierpliwie czekać na przyjście złotego prosiątka (zgodnie z czeską tradycją osoby, które wykażą się w Wigilię wstrzemięźliwością, zobaczą złote prosiątko). Ale można też zjeść na obiad tradycyjnego grzybowego Kubę, tego samego, który zajmował czeskie stoły w zamierzchłej przeszłości; w czasach, kiedy o karpiach wigilijnych, czy kotlecie schabowym z sałatką ziemniaczaną (tradycyjna czeska potrawa świąteczna) się jeszcze nawet nie śniło. W niektórych regionach na to ulubione danie mówiono „czarny Kuba“, z powodu koloru powstałego od dodawanej doń dużej ilości suszonych grzybów.

Przepis:

  • 8 bułek
  • ½ l mleka
  • 8 jajek
  • 150 g cebuli
  • majeranek, trochę mielonego ziela angielskiego, kminek
  • 5 ząbków czosnku
  • 250 g wędzonki (z tłuszczem)
  • sól, pieprz
  • 150 g suszonych grzybów

W mleku rozbełtać jajka, namoczyć w nim pokrojone bułki z poprzedniego dnia. Zemleć wędzonkę, dodać pokrojonej cebuli i krótko obsmażyć. Dodać do namoczonych bułek, posolić, dodać przyprawy i czosnek do smaku. Namoczone i ugotowane grzyby odcisnąć i zemleć, dodać do masy. Włożyć masę do wysmarowanej formy, upiec w piekarniku na złoty kolor.

4) Karkonoski „Oukrop“

- jest to bardzo prosta zupa z czosnkiem

Przepis:

  • chleb
  • masło
  • kminek
  • sól
  • czosnek
  • majeranek
  • szczypiorek
  • woda

Zagotować w garnku wodę, dodać kminku i przez chwilę gotować. W tym czasie do każdego głębokiego talerza wycisnąć ząbek czosnku (albo więcej, do smaku), dodać szczyptę soli, kawałek masła i kromkę chleba porwaną na kawałki. Talerze zalać kminkową wodą i posypać świeżym majerankiem i szczypiorkiem.

5) Zelníki (Placki)

Przepis:

  • 500 g mąki tortowej
  • 150 g smalcu
  • 400 g kapusty kiszonej odciśniętej i pokrojonej
  • 2 jajka, jedno ubite
  • garść świeżego posiekanego majeranku
  • sól

Na stolnicy zagnieść mąkę ze smalcem, kapustą i jednym jajkiem. Rozwałkować na placek o grubości ok. pół centymetra. Placek przenieść na blachę, pokroić na kwadraciki, które natrzeć ubitym jajkiem i posypać majerankiem. Piec w temperaturze 200 stopni na złotobrązowy kolor. Kwadraciki oddzielać jeden od drugiego nożem.

6) Škubánki – Kucmoch

- tradycyjny regionalny smakołyk z ciasta ziemniaczanego

Przepis:

  • 1 kilogram ziemniaków
  • 200 g mąki krupczatki
  • 80 g smalcu (albo oleju czy masła)
  • 30 g maku
  • 30 g cukru pudru
  • sól

Obrane i pokrojone ziemniaki ugotować w lekko osolonej wodzie – nie do zupełniej miękkości. Po ugotowaniu odlać wodę do jakiegoś naczynia, do ziemniaków nasypać mąki, łyżką zrobić kilka dziur aż na dno, nalać trochę odlanej wody (mniej więcej do połowy ziemniaków i na ciepłej płycie gotować pod przykrywką ok. 10 minut. Następnie odlać wodę, ziemniaki z mąką dokładnie rozgnieść i wymieszać, żeby ciasto było gładkie i sztywne. Łyżką namoczoną w gorącym smalcu robimy kluski i kładziemy bezpośrednio na talerze albo do wspólnej miski, polewamy tłuszczem, posypujemy makiem i cukrem pudrem.

7) Muzyka

Kompot z suszonych owoców Suszone śliwki, gruszki, jabłka Suszone owoce namoczyć dzień naprzód, a następnie krótko gotować. Podawać schłodzone.

Roprachtické zelí

8) Kwaszona kapusta Roprachticka

Specjalna spiczasta czerwona kapusta hodowana w Karkonoszach – tylko tam, gdzie dużo wieje. Kapusta wyciąga liście w górę i jest bardzo krucha.

  • 1 kg spiczastej czerwonej kapusty
  • 15 g soli
  • 1 duża cebula
  • trochę kminku
  • chrzan

Kapustę szatkujemy wraz z cebulą, solimy, kminkujemy aż puści sok. Chrzan drobno trzemy i mieszamy z kapustą tuż przed włożeniem do beczki. Możemy dodać kilka całych małych kwaśnych jabłek. Kapustę kisi się intensywnie tydzień w cieple, po przeniesieniu do chłodniejszej piwnicy proces kiszenia spowolni się.

Karkonosze mają swoje warzywo, którego nie znajdziemy nigdzie indziej. Na nawietrznych stokach bardzo dobrze powodziło się zawsze czerwonej kapuście. Najbardziej znana kapusta pochodzi z okolic Vysokiego nad Jizerou. Dojrzewa w połowie października. Procedura jej kiszenia nie jest skomplikowana: szatkuje się ją razem z cebulą. Na 10 kg kapusty powinno być ok. 3 cebul średniej wielkości, w miarę szatkowania wszystko przekładamy solą, ok. 10 dkg, najlepiej kamiennej. Kapusta bardzo szybko puszcza wodę, dobrze jest ją ciągle mieszać i cisnąć. Do beczki można też włożyć małe jabłka. Na koniec kapustę należy przykryć i obciążyć. Ok. 14 dni powinna kisić się w temperaturze pokojowej, następnie przenosimy beczkę w chłodne miejsce.

9) Ziemniaki z twarogiem, w mundurkach

  • ziemniaki
  • twaróg
  • sól
  • masło

Ziemniaki gotujemy w mundurkach. Twaróg dobrze mieszamy, solimy, możemy dodać szczypiorku. Ugotowane ziemniaki obieramy i podajemy razem z twarogiem, kawałkiem masła i solą. Prosty i szybki przepis na, na przykład, kolację.

10) Placki lacki z ziemniaków

  • 500 g ziemniaków
  • mąka tortowa
  • jajko
  • sól
  • masło
  • powidła, syrop, cukier puder

Ziemniaki gotujemy w mundurkach, ugotowane obieramy i drobno ucieramy. Dodajemy jajko i mąkę, zagniatamy ciasto. Dzielimy je na mniejsze części, które następnie rozwałkowujemy na placuszki. Na kuchence przygotowujemy płytę, którą owijamy folią aluminiową, następnie podgrzewamy ją i kładziemy na niej nasze cienkie placki (bez tłuszczu). Kiedy na plackach pojawią się brązowe plamki, odwracamy na drugą stronę. Pachnieć powinno jak ziemniaki pieczone w ognisku. Kiedy placki są upieczone, zdejmujemy je z płyty, polewamy masłem i pocieramy powidłami, syropem albo posypujemy cukrem pudrem.